Çene Cerrahisi

Çene cerrahisi ağız içinde dil, dudak, yanak, tükürük bezleri gibi yumuşak dokuların, dişlerin, çene ve çene eklemine ait her türlü rahatsızlığın, hastalığın tanısı ve cerrahi tedavilerini yapan bir ihtisas dalıdır. Çene cerrahisi dalında verilen hizmetler ise;

 

• Dişlerdeki her türlü cerrahi tedavi uygulamaları
• Gömülü diş ameliyatı
• Genel anestezi uygulaması yapılarak diş çekimi ya da cerrahi müdahale
• İmplant uygulaması ve implant tedavisi kapsamında yapılan her türlü cerrahi müdahale
• Dişten kaynaklanan apseler ve iltihapların tedavi edilmesi
• Çenede osteonekroz, osteomyelit gibi ileri enfeksiyonların tedavisi
• Çenede olan kist ve tümör oluşumlarının tedavisi
• Alt ve üst çenede olan kırıkların cerrahi ya da cerrahi dışı tedavileri
• Çene ekleminde olan kırıkların tedavisi
• Çene eklemi rahatsızlıklarının tedavi edilmesi
• Çenede olan çene ileriliği, çene geriliği gibi anomalilerin cerrahi olarak tedavisi

 

Çene eklemi kulakların hemen önünde olan, alt çene kemiği ve şakak kemiği arasında ve iki kemik arasındaki eklem kıkırdağını içeren, çift taraflı ve çok farklı yönlere hareket etme özelliğine sahip olan bir eklemdir. Çene eklemi özel yapısı yüzünden hem kayma, hem ileri-geri hareket etme, hem de kısıtlı şekilde dönme hareketi yapabilen vücudumuzda bulunan tek eklemdir. Çene eklemi özel yapısı ve konumu ile çiğneme kasları ve dişler gibi çevredeki dokularla etkileşim halindedir. Bu yapılarda bulunan bazı rahatsızlıklar eklem sorunlarına sebep olabilir.

Çene eklemi rahatsızlıkların nedenleri nelerdir?

 

Çene ekleminde olan rahatsızlıklar çeşitli sebeplerden kaynaklanabilir. Ancak çoğu zaman bunlar kesin olarak tespit edilemez. Örneğin kişiler esneme sırasında ağzın fazla açılması, diş tedavisi sırasında ağzın uzun bir süre açık kalması ya da çene eklemine fazla yük gelmesi, stres ya da kızgınlık sonucunda dişlerin devamlı olarak sıkılması gibi sorunlar yaşayabilir. Günlük yaşamda karşılaşılan, bunlar gibi farklı etkenler eklem sorununun  yaşanmasına neden olabilir ve bunlardan kaynaklanan şikayetler fazla belirgin olmayabilir. Bazı durumlarda ise, çeneye gelen bir darbe nedeniyle başlayan eklem sorunu, anormal bir çene hareketiyle ağızda kilitlenme etkisi de yapabilir. Bunlar oldukça belirgin bir şekilde yaşanır. Çene eklemiyle ilgili sorunların diğer sebepleri arasında uygun olmayan diş protezleri, eklem tümörleri, çiğneme kaslarında olan istemsiz kasılma gibi çeneyle ilişkili etkenler olabilir. Bazen de uzun süre devam eden stres, depresyon ya da üzüntü gibi psikolojik etkenler ya da vücudu ve diğer eklemleri etkileyebilecek romatoid artrit, psoriatik artrit gibi hastalıklar da çenede sorunlara neden olabilir. Bu sebeplerin içinde toplumda en fazla görülen sorunun eklem problemleri olduğu bilinmektedir.

Çene ekleminden ses gelmesi durumunda tedavi gerekli midir?

Çene ekleminde fonksiyon bozukluğu, ağrı ya da çenenin açık veya kapalı haldeyken kilitlenmesi gibi belirtilerin eşlik etmediği, sadece ağzın açılıp kapatılması sırasında duyulan ses ciddi bir sorun olarak kabul edilmemektedir. Bu sorunların tedavi edilmesine gerek görülmez. Eklem sorunlarında uygulanan tedavinin amacı sesin ortadan kaldırılması değildir. Cerrahi tedavi yapılmış olsa da, sesin yeniden ortaya çıkması mümkündür. Bu yüzden çenede sese ilave olarak, yukarıdaki bulguların eşlik etmesi halinde tedavi düşünülmelidir.

Çene eklemi rahatsızlıkları ağız açıklığını etkiler mi?

Çene ekleminde olabilecek rahatsızlıklar, ağız açıklığını etkileyebilecek türden olabilir. Bu durumda ağız açıklığında azalma gözlenebilir. Ağız açıklığı ani gelişen ve şiddetli ağrıyla devam eden bir kısıtlamadır.  Çoğunlukla eklem kıkırdağının öne doğru kayması ve kıkırdağın yerine geçmemesi nedeniyle etkilenir. Çene ekleminin çıkması halinde ise, ağız belirgin şekilde açık kalır. Bu durumda doktorun müdahalesiyle çene ekleminin yerine oturtulması gerekir. Bunun yanında çiğneme kaslarında olan bazı hastalıklarda ya da ankiloz denilen çene kemiği ve şakak kemiği arasındaki kaymaya bağlı olarak ağız açıklığında kısıtlanma yaşanabilir.

Çene eklemindeki rahatsızlıklar kulak bölgesinde ağrıya neden olur mu?

Çene eklemi kulak ile yakın bir anatomik komşuluk yapmaktadır. Bu yüzden çene eklemi rahatsızlıklarında oluşan ağrılar, kulak ağrısıyla karıştırılabilir.

Çene eklemi rahatsızlıkların belirtileri teşhis edilmesi nasıl olur?

 

Çene eklemi vücutta önemli eklemlerden biridir. Alt çenenin temel görevi konuşmaya ve çiğnemeye yardımcı olmaktır. Çenenin maksimum açıklığı sırasında çene eklemi iki değişik hareket yapar. Bunlar basit menteşe hareketi ile öne doğru kaymayla rotasyon hareketleridir. Ağız yapısının normal pozisyonundan sapmalara sebep olan kapanmalar çiğneme kaslarında spazmlara sebep olur. Bu durum çene ekleminde olan fonksiyonlarının en önemli sebepleri arasında yer alır. Çene ekleminde olan fonksiyon bozukluğunda meydana gelen ağrının klasik görüntüsü ise,

• Ağrı olması
• Çene ekleminden ses gelmesi
• Kısıtlı şekilde yapılan çene hareketinin olması

Çene kemiğinde ağrının başlama şekli genellikle nedeni hakkında bir bilgi verebilir. Sabahın erken saatlerinde başlayan ağrılar, gece boyunca uyku sırasında farkında olmadan dişlerin sıkılmasından meydana gelir. Bunlar çene kaslarında ağrıya sebep olur. Günün içinde geç dönemde başlayan ağrılar ise, çenenin hareketlerinden meydana gelir. Bu tür ağrılar genellikle çene eklemi içinde olan bir soruna bağlı olarak ortaya çıkar. Çene eklemindeki ağrı hareketle birlikte şiddetlenir ve devamlı şekilde hissedilir. Çene kaslarında olan ağrı stresle birlikte artış gösterir ve aralıklı olarak gelir.

Çene ekleminden gelen sesin şekli de, rahatsızlık hakkında bilgi verir. Çenede tek klik sesi gelirse bu çoğunlukla toplumda % 40 oranında görülen önemli sayılmayan bir sestir ve bu ses kendiliğinden geçer. Ağzın hem açıldığında, hem de kapandığında klik sesi gelirse, bu yer değiştiren eklem diskinin ağzın açılıp kapanması sırasında sıkıştığından dolayı oluşur. Çene ekleminden çıtırtı gibi bir ses geliyorsa, eklem yüzeyinde ezilme ve buna bağlı yumuşaklığın yitirilmesinden dolayı eklemde dejenerasyon olduğunu gösterilebilir.

Kısıtlı çene hareketinde ise, eklem diskinde geri dönüşü olmayan öne doğru çıkıklık, eklem yapışıklığı ve eklem kireçlenmesi ve elmacık kemiği kırıkları da oluşabilmektedir.

Çene kemiğinde olan rahatsızlıklar gerek sebeplerinin tespit edilmesi, gerekse uygulanacak tedavinin planlaması yönünden karmaşık bir durum göstermektedir. Bunun teşhisi için karşılaştırmalı eklem grafileri, bilgisayarlı tomografi ya da manyetik rezonans görüntüleme tetkikleri yapılabilir. Bu rahatsızlıkların tedavisinde ise ilaç kullanımı, fizik tedavi yöntemleri, eklemin kapalı olarak yıkanması ve açık eklem cerrahisi gibi çeşitli tedaviler uygulanabilir.

Çene rahatsızlıklarının tedavisi nasıl yapılır?

 

Diğer eklem sorunlarının tedavisinde olduğu gibi, çene eklemindeki sorunlarda da basit yöntemler kullanılarak tedaviye başlanmaktadır. Bu tedavilerin yetersiz ya da etkisiz kalması durumunda, daha sonraki tedavi aşamasına geçilmektedir. Önce ilaç tedavisi, gece plağı ya da splint tedavileri ve fizik tedavi uygulamalarıyla tedavi edilir. Gerektiği takdirde ikinci aşamada eklem yıkaması, eklem içine enjeksiyonlar ve artroskopi gibi küçük cerrahi tedaviler uygulanabilir. Yapılan bu tedavilere yanıt alınamazsa, ender olarak açık eklem ameliyatı gündeme gelebilir. Bunun yanında bazı eklem sorunlarında, hemen cerrahi müdahale yapılması gerekli hale gelebilir. Bu rahatsızlıklar arasında çene eklemi tümörleri ve çene ankilozu adı verilen çenenin başla kaynaşması gibi sorunlar sayılabilir. Eklemde olan sorunun türü ve şiddetine göre seçilecek tedavi yolları doktor tarafından belirlenir.